زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
 

علیه بنت مهدی عباسی






عُلَیّه بنت مهدی بن منصور عباسّیه‌ (۱۶۰-۲۱۰ق)، دختر مهدی عباسی فردی ادیب، شاعر و آشنا به غنا و موسیقی بود.


۱ - معرفی اجمالی



عُلَیّه بنت مهدی بن منصور عباسّیه‌ هاشمیّه، دختر مهدی، در سال ۱۶۰ق در بغداد متولد شد. وی دختر مهدی عباسی (خلافت ۱۵۸-۱۶۹ق)، خواهر‌ هارون الرشید (خلافت ۱۷۰-۱۹۳ق) و مادرش امّ ولد به نام مکنونه بود. عُلَیّه با موسی بن عیسی بن موسی بن محمد عباسی ازدواج کرد. برادرش‌ هارون نسبت به وی اکرام و احترام خاصی قائل بود و در سفری که به ری نمود، وی را همراه خود برد. در مورد عُلیّه گفته شده که در ایام طهور (پاکی) ملازم محراب و عبادت بود و در ایام غیر طُهر به غنا می‌پرداخت.
وی فردی ادیب، شاعر و آشنا به غنا و موسیقی بود و ابوحفص شطرنجی، شاعر وی شمرده می‌شد. درباره دو خادم خود، یعنی رشا و طلّ غزل‌هایی سرود. از عبدالله بن عباس بن فضل بن ربیع نقل است که در اسلام هیچ برادر و خواهری جز عُلیّه و برادرش ابراهیم بن مهدی، در غنا و آوازه‌خوانی این‌گونه جمع نشده‌اند. عُلیّه در پیشانی خود عیبی داشت که همواره آن را می‌پوشانید. سرانجام وی در سال ۲۱۰ق وفات یافت و برادرزاده‌اش مامون (خلافت ۱۹۸-۲۱۸ق) بر وی نماز گزارد. از وی دیوان شعری باقی مانده که بین ادبا معروف است
[۵] کحاله، عمررضا، اعلام النساء، ج۳، ص۳۳۴.
و حدود بیست ورقه می‌باشد.
[۱۲] سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ق۴، ص۱۴۶.


۲ - پانویس


 
۱. زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۵، ص۳۵.    
۲. صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۲۲، ص۲۲۸.    
۳. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۱۸۷.    
۴. ابن نجار بغدادی، محمد بن محمود، ذیل تاریخ بغداد، ج۵، ص۶۹.    
۵. کحاله، عمررضا، اعلام النساء، ج۳، ص۳۳۴.
۶. ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۹۹.    
۷. ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، ج۶، ص۴۰۱.    
۸. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۴، ص۲۷۴.    
۹. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۰، ص۲۳۰.    
۱۰. ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۲، ص۱۹۱.    
۱۱. ابن شاکر کتبی، محمد بن شاکر، فوات الوفیات، ج۳، ص۱۲۳.    
۱۲. سزگین، فؤاد، تاریخ التراث العربی، ج۲، ق۴، ص۱۴۶.
۱۳. ابوالفرج اصفهانی، علی بن حسین، الاغانی، ج۱۰، ص۳۵۳.    
۱۴. حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، ج۵، ص۱۰۱.    


۳ - منبع



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۵۶۲، برگرفته از مقاله «علیّة عباسیّه».






آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.